Op zondag 1 mei 2016 is de VAR vervangen door modelcontracten van de Belastingdienst. In dat weekend werd weer veel geschreven over de VAR-perikelen in NRC. De NRC krant kopte: ‘Dat was even puzzelen’ en ‘Voor je het weet sta je voor de rechter’. Is het echt zo ingewikkeld en vol risico?
Het inschakelen van zelfstandigen
Als je zelfstandigen inschakelt, kon je tot 1 mei 2016 volstaan met het informeren of de opdrachtnemer een VAR – wuo of VAR- dga had. De kans dat de Belastingdienst de relatie tussen jouw bedrijf en de zelfstandige als dienstverband aanmerkt was dan klein. In ieder geval liep je als opdrachtgever geen risico alsnog te worden aangeslagen voor afdracht van loonheffingen. Sinds 1 mei 2016 is dat anders. De VAR kan niet meer worden aangevraagd. Indien je wilt voorkomen dat de Belastingdienst de relatie als dienstbetrekking aanmerkt, dan dient te worden gewerkt op basis van de modelovereenkomst van de Belastingdienst.
Hoe zat het ook al weer met de VAR? Als achteraf bleek dat niet gewerkt werd volgens de VAR, dan liep de opdrachtnemer alsnog het risico dat de relatie alsnog als dienstverband werd aangemerkt met alle kosten van dien. Dat alleen de opdrachtnemer voor extra kosten kon opdraaien werd als onredelijk beschouwd. Het doel was om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Inmiddels is duidelijk dat schijnzelfstandigheid er niet door wordt voorkomen. De modelovereenkomst moet hier verandering in brengen.
De modelovereenkomst van de Belastingdienst wordt beschikbaar gesteld op basis van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Opnieuw wordt getracht schijnzelfstandigheid te voorkomen. Het gevolg van deze wet is dat niet alleen de opdrachtgever wordt beschermd, maar ook de opdrachtnemer. De overeenkomsten zijn breed toepasbaar en ze dekken vrijwel alle arbeidsrelaties waarbij er geen sprake is van loondienst.
Geldt het ook voor jouw onderneming?
Het gebruik van de modelovereenkomsten van de Belastingdienst is niet verplicht. Het is aan te raden indien er discussie kan ontstaan over de vraag of de opdrachtnemer ondernemer is voor de Belastingdienst. Verder is het aan te raden als de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer is aan te merken als dienstbetrekking. Ben jij een ondernemer voor de Belastingdienst? Doe hier de test! De vraag of er sprake is van een dienstbetrekking hangt af van de volgende drie punten:
- Het persoonlijk verrichten van arbeid;
- op basis van loon en;
- de gezagsverhouding, werkgeversgezag.
Als deze drie aspecten aanwezig zijn in de relatie opdrachtnemer en opdrachtgever, dan is er sprake van arbeidsovereenkomst met alle gevolgen van dien. Problemen achteraf voorkom je door het gebruik van een goed contract.
Het komt regelmatig voor dat mijn hulp als juriste wordt ingeroepen om alsnog nakoming te vorderen, terwijl deze ondernemer geen gebruik heeft gemaakt van een contract. Vervolgens is het maar de vraag of je de gemaakte afspraken voldoende kunt aantonen. Als je de zaak voor de rechter wilt brengen, dan is het aantonen van de afspraak van groot belang. Als jurist ben ik dan ook voorstander van contracten. Je hoeft echt niet alles op papier te zetten, maar nu met de modelovereenkomst van de Belastingdienst hoeft dat ook niet.
Hoe maak je gebruik van de modelovereenkomst?
Het volstaat om per e-mail te verwijzen naar het nummer van de modelovereenkomst van de Belastingdienst die van toepassing is op jouw opdracht. Dit is voldoende als je wilt voorkomen dat de Belastingdienst de relatie als dienstbetrekking aanmerkt. Zo ingewikkeld hoeft het dus niet te zijn. Echter, je aansprakelijkheid wordt er niet door beperkt. Ook ontbreken regels over duur van de opdracht en mogelijkheden voor annulering of opzegging. Mijn advies is dan ook juridisch advies in te winnen op welke wijze je de modelovereenkomst het beste kunt aanvullen. Vergeet in ieder geval niet jouw prijsafspraak en de te verrichte werkzaamheden te vermelden. Dát blijft aan jou om op te schrijven.
De Belastingdienst heeft beloofd het komende jaar te informeren en nog niet over te gaan tot strikte handhaving. Daar vertrouwen we dan maar op.